İnsanoğlunun yeme, içme, barınma, tahliye gibi vazgeçilmez ihtiyaçlarını ilkokulda öğrendik. Bunların arasında en kıymetli ihtiyaç elbette içmektir çünkü vücudumuzun büyük bir kısmı sudan oluşur. Bir yandan sürekli sıvı kaybediyoruz. Gün içinde belli bir miktarda su içmeliyiz.Bu dengeyi sağlayamazsak dehidrasyon denilen bir durumla karşı karşıya kalabiliriz.
Vücudun kaybettiğinden daha az su alması durumuna dehidrasyon denilebilir. Elbette bu durum gün içinde yeterince su içmemekten çok daha fazlasıdır çünkü uzun süre susuz kaldığınızda ortaya çıkar ve ne yazık ki sonuçları gerçek anlamda ölümcül olabilir. Gelin susuzluk nedir,neden olur,belirtileri nelerdirBahislerle ilgili sıkça sorulan sorulara daha yakından bakalım.
Temel bir tarif yaparak başlayalım; dehidrasyon nedir?
Gün içinde vücudumuzun ihtiyacı kadar sıvı almadığımızda veya aldığımızdan daha fazla su kaybettiğimizde Vücudun hayati fonksiyonlarını yerine getirmek için yeterli sıvıya sahip olmama durumuna dehidrasyon denir. Kabaca, dehidrasyon, olağandışı bir şekilde susuz kalma durumudur.
Peki, dehidrasyon tam olarak ne anlama geliyor?
Vücudumuzun yaklaşık yüzde 65’i sudan oluşur ve gün ortasında 1,5 – 3 litre su kaybederiz. Ter, idrar vb. şeklinde kaybolan bu suyu, farklı sıvıların yanı sıra su içerek yerine koymamız gerekir. Kaybolan suyu yerine koymadığımızda veya ihtiyacımız kadar su içmediğimizde dehidrasyon denilen bir durum ortaya çıkar.
Ancak dehidrasyon nasıl oluşur?
Sıradan bir günde çok susadığınızı hissettiğinizde bunu en çok ağzınızda ve boğazınızda hissedersiniz. Ancak dehidrasyon gibi bir durumda Beyniniz, kalbiniz ve böbrekleriniz gibi hayati organlarınız bile çalışacak kadar sıvı bulamıyor. Ne yazık ki, bunun ölümcül sonuçları bile olabilir.
Kendinizi uygun şekilde tanıyın; Dehidratasyonun belirtileri nelerdir?
- Yoğun susuzluk hissi
- kuru ağız
- Kalp hızında artış
- zayıflık
- idrarda azalma
- Derideki anormallikler
- gözyaşı azalması
- kas krampları
- Bayılma
Yoğun susuzluk:
Beynimizde hipotalamus adı verilen bir bölge vardır. Bu bölge açlık ve susuzluk merkezlerini barındırır. Sıvı stabilitemiz bozulduğunda bu bölge uyarılır ve acıkırız ya da susarız. Ayrıca bölgede vücut ısısını dengeleyen bir merkez vardır. Susuzluk gibi durumlarda hipotalamus bölgesinden yayılan susama hissi en üst düzeyde hissedilir.
Ağızda kuruluk:
Tabii ki, susuzluğun en değerli belirtilerinden biri ağız kuruluğudur. İçin ağzımızı ıslak ve yapışkan tut Tükürük bezleri su sayesinde tükürük üretir. Susuz kaldığımızda, tükürüğümüz ağzımızı eskisi gibi ıslak tutamaz ve rahatsız edici bir ağız kuruluğu hissederiz. Bebeklerde ağız kuruluğuna özellikle dikkat edilmelidir.
Kalp hızında artış:
Vücudumuz sıvı kaybederken sıcaklığı da artar. Isıyı dengelemek için kalbimiz normalden çok daha hızlı atar ve Taşikardi adı verilen kalp atış hızında bir artış var.Yani susuzluğun en değerli belirtilerinden biri kalp atış hızındaki artıştır ancak şiddetli susuzluk durumlarında nabzın durduğu da görülmüştür.
zayıflık:
Susuz kalmaya neden olan aşırı terleme ve yüksek ateş de vücudumuzdaki kan hacminin azalmasına neden olur. Kan hacmi azaldığında, dokularımıza ve hücrelerimize giden kan akışı azalır.Bunun sonucunda kişi kendini çok yorgun hissetmeye başlar.
İdrarda azalma:
Vücudumuzda sıvı – elektrolit dengesini sağlayan organ böbrektir. dehidrasyon durumunda böbrekler, Vücutta sıvı olmadığı için fazlalığı dışarı atamaz yani idrar oluşmaz. Koyu veya çok koyu idrar da dehidrasyon belirtisidir. Hafif dehidratasyon durumlarında bile idrarda azalma veya yoğunlaşma gözlenir.
Derideki anormallikler:
Cilt sağlığımız vücudumuzdaki sıvı miktarı ile doğru orantılıdır. Susuz kalma durumunda kandaki sıvı azaldığında cilt elastikiyeti kaybolur. Deriyi çekip çıkardığınızda hızlı bir şekilde toparlanmıyorsa elastikiyeti azalmış demektir. Azalan cilt elastikiyeti de dehidrasyonun değerli bir işaretidir.
Gözyaşlarında azalma:
Gözyaşı birçok farklı bileşen içermesine rağmen temelde sudur. Gözyaşı bezleri su kullanarak gözyaşı üretir ve salgılar.Susuz kalma durumunda gözyaşı büyük ölçüde azalır ve ağır vakalarda bile tek bir damla bile bulunmaz.
Kas krampları:
Kaslarımızdaki tüm gerginlikler ve gevşemeler elektrolitler sayesinde gerçekleşir. Vücutta sıvı stabilitesinin kaybı Dehidrasyon durumunda sıvı-elektrolit stabilitesi de bozulur. kramplar yaygındır. Bu nedenle sporcuların bol su içmeleri önerilir.
Bayılma:
Beyinde sıvı yok, böbrekler susuz kalıyor, kalp sürekli kan pompalıyor, kaslar kasılıyor; Elbette vücudumuz eninde sonunda bu doğal olmayan sürece tepki gösterecek ve sistemi kapatarak bayılacaktır. Orta ila şiddetli dehidrasyonda bayılma yaygındır. Olağan bayılmadan sonra işler daha da kötüye gidebilir.
Tamam ama dehidrasyona ne sebep olur?
- İshal ve kusma
- Yüksek ateş
- asiri terleme
- aşırı idrara çıkma
- Yeterli besleme yok
- Farklı hastalıklar ve ilaçlar
İshal ve kusma:
İshal ve kusma, vücudumuzun enfeksiyonlara, zehirlenmelere vb. doğal bir tepkisidir. Bu reaksiyon sırasında Vücudumuzdan alışılmadık düzeyde bir sıvı çıkarılır.Çok fazla sıvı kaybedersek ve yerine koymazsak sonuç elbette dehidrasyon olacaktır.
Yüksek ateş:
Yüksek ateş, dehidrasyonun hem nedeni hem de sonucudur. Vücut ısımız yükseldikçe kalp ısıyı dengelemek için daha fazla atar ve kan hacmi buna göre düzenlenir. Yani makine sıvı kullanarak çalışır.Kullandığı sıvıyı desteklemiyorsak yani su içmiyorsak susuz kalması söz konusu bile değil.
Asiri terleme:
Vücudumuz sıvıyı en çok ve en sık ter yoluyla kaybeder. Özellikle ağır efor gerektiren işlerde veya eğitimde. terleme seviyemiz olağan dışı olabilir. Kaybedilen sıvı yerine konmadığında dehidrasyon meydana gelir. Bu nedenle ne kadar çok terlerseniz o kadar çok su içmelisiniz.
Aşırı idrara çıkma:
Böbreklerimiz birçok farklı işlev için fazla sıvıyı alır, işler ve dışarı atar. Yani bir nevi sıvı stabilitesi sağlar. Bu değil farklı hastalıklar veya farklı ilaçların kullanımı nedeniyle Sıvı tam olarak işlenmeden dışarı atılabilir ve idrara çıkma söz konusu olabilir. Kaybedilen sıvının yerine konmaması da dehidrasyona neden olur.
Yeterli besleme yok:
Susuz kalmanın temel nedeni gün içinde yeterince su içmemek ama biz farkında olmasak da olur. Aslında tükettiğimiz besinlerden belli bir miktar sıvı alırız. Gün içinde yeterince su içmezsek ve sıvı yönünden güçlü olmayan besinler tüketirsek dehidrasyon kaçınılmazdır. Unutulmamalıdır ki bazı besinler var olan sıvımızı bile köleleştirir.
Farklı hastalıklar ve ilaçlar:
Gün içinde yeterince su içsek ve fazla sıvı atmasak bile bazı hastalıklar ve ilaçlar da susuzluğa neden olabilir. kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliğiHastalıklar gibi hastalıklar ve bunlara bağlı olarak kullanılan ilaçlar vücudumuzun sıvı dengesini bozarak dehidrasyona neden olabilir.
Vücudumuzun hayati fonksiyonlarını olumsuz etkileyecek şekilde susuz kalma durumu. susuzluk nedir,neden olur,belirtileri nelerdir gibi sıkça sorulan soruları yanıtladık: Anlattıklarımız sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık bahislerinde olduğu gibi susuz kalma konusunda da en doğru ve spesifik bilgiyi uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.
